Kilka słów o doborze i określaniu średnic w rurociągach z tworzyw sztucznych

Oznaczanie wymiarów rur PP-R czyli o średnicach w instalacjach.

Podstawowe informacje o rurach pp-r

System wymiarów w instalacjach PP oznacza się najczęściej w milimetrach [mm]. Jak to działa?
Wszystkie rury mają oznaczenia w mm, które dotyczą średnicy zewnętrznej ale należy pamiętać że jest to przybliżona a nie dokładna wartość. Dla przykładu Rura jednorodna PP-R SDR 6 FI 20 ma średnicę zewnętrzną 20,00 ^-0/+0,3 mm co oznacza że może mieć ona nawet 20,3 mm średnicy zewnętrznej. Skąd to się bierze? Każda rura ma założony naddatek wymiaru na połączenie zgrzewane. Jest to ściśle określona ilość dodatkowego tworzywa, która umożliwia przeprowadzenie prawidłowego zgrzewu. Nawiązując do przykładu wszystkie typy rury o średnicy 20 mm będą miały jednakową średnice zewnętrzną (poza rurami Stabi AL - które tą średnicę osiągną dopiero po oskrobaniu aluminium specjalnym zdzierakiem)

A co w środku? Wymiar wewnętrzny rury zależy od typu i rodzaju zastosowania. Rury PP produkowane są w 3 typach o symbolach SDR (SDR 6, SDR7,4, SDR11).
Od czego pochodzi skrót SDR to materiał na kolejny artykuł. Od właśnie tego symbolu zależy przepływ wewnętrzny rury, średnica i grubość ścianki.
Jedną z pochodnych jest wytrzymałość na ciśnienie i temperaturę. Przy każdej rurze jest tabela z jasną dla użytkownika lub instalatora informacją o średnicy wewnętrznej i grubości ścianki.



Teraz jak to ma się do kształtek? Większość kształtek ma tak zwane kielichy w które wchodzi rura do środka (oczywiście po nagrzaniu, ponieważ na zimno kształtki do rury nie pasują) i ich wymiar też określają mm. Wymiar nominalny kształtki ma sie podobnie jak przy rurach. Średnica wewnętrzna kształtki jest zmniejszona o naddatek, który pozwoli na zgrzanie. Tak wiec dla przykładu Kolano 90 stopni PP-R FI 20 ma 2 kielichy o nominalnej średnicy 20 mm ale pomijając to że sam kielich jest lekko stożkowy to wymiar nie przekracza 20mm.



Podsumowując. Jeżeli planujesz wykonać instalacje zacznij od doboru rury określ który typ SDR rury potrzebujesz. Sprawdź czy w Twoim przypadku wymagana jest warstwa stabilizująca. A następnie zacznij dobierać kształtki o średnicy nominalnej wybranej rury.


 

Przykład.
Pan Jan planuje wykonać instalacje C.O. zaprzyjaźniony hydraulik podpowiedział że powinien to zrobić z rury PP o średnicy 32.

1. Jaka rura? Pan Jan po zapoznaniu się z klasami zastosowania rur wybrał prawidłowo Rurę jednorodną SDR6 FI 32. Warstwa stabilizująca w tym przypadku nie będzie potrzebna ponieważ cała instalacja będzie schowana pod tynkiem i w posadzkach.
    

2. Które kształtki? Pan Jan obliczył ilości wymaganych trójników, kolan, muf i zamówił wszystkie kształtki o średnicy 32.
    

3. Jak zamocować rury na ścianie? Każdy rurociąg wymaga zamocowania, co do ilości podpór są specjalne wzory ale można prosto założyć że maksymalna odległość między mocowaniami to 1m. Należy pamiętać że jest przybliżona wartość i np podczas montażu ciężkiego osprzętu warto zwiększyć ilość mocowań.
    

Ile cali ma rura PP-R ?

Średnicę rur z tworzyw sztucznych zazwyczaj określa się w milimetrach ale często jesteśmy pytani dlaczego rura fi 32 to 1 calowa skoro cal ma 25mm?
 

Rury PP-R podawane są w średnicach zewnętrzych co przekłada się na takie odpowiedniki w rurach stalowych lub miedzianych (określanych w calach)

• 16mm to- 1/4 cala

• 20mm to- 1/2 cala

• 25mm to- 3/4 cala

• 32mm to- 1 cal

• 40mm to- 5/4 cala (1 1/4)

• 50mm to- 6/4 cala (1 1/2)

• 63mm to- 2 cale

• 75mm to- 2 1/2 cala

• 90mm to- 3 cale

• 110 mm to- 4 cale

Wymiar calowy określa średnice wewnętrzną rury.

Przykład: RURA PP-R FI 20 SDR 6

Średnica zewnętrzna: ~20mm
Grubość ścianki: ~ 3,4mm
Średnica wewnętrzna: ~ 13,2mm

Zakładamy że 1 cal ma około 25mm wiec 13,2mm stanowi mniej więcej jego połowę stad 1/2 cala 
 

Średnica nominalna rur jest podana w [mm] jako średnica zewnętrzna.

Ile cali ma kształtka zgrzewana?

Skupimy się wyłącznie na kształtkach które mają wtopiony mosiężny gwint. W tym przypadku każda kształtka określona jest dwoma wymiarami.
Pierwszy z nich określa średnicę rury która wchodzi do środka [w mm], drugi wymiar to średnica gwintu w calach (ze względu na calowy skok gwintu jak wszystkich w hydraulice)

Przykład: Mufa PP-R Fi 20 na 1/2 GZ

Średnica kielicha w który zgrzewa sie rurę: ~20mm 
Rodzaj gwintu: GZ - gwint zewnętrzny (wystający)
Średnica i rozmiar gwintu: 1/2 cala

W ofercie naszego sklepu są też kształtki ze zmienioną średnicą gwintu, zazwyczaj występują tylko w najmniejszych średnicach. Pomagają one w prostym budowaniu instalacji bez stosowania przejść i dodatkowych redukcji.

Przykład: Mufa PP-R Fi 25 z gwintem zewnętrznym GZ występuje w 3 wersjach:

1. Mufa PP-R Fi 25 na 1/2 GZ -zredukowany

2. Mufa PP-R Fi 25 na 3/4 GZ - nominalny

3. Mufa PP-R Fi 25 na 1 GZ - zwiększony